Klas 5: Leesverslag Kees de jongen (Theo Thijssen)

1. Algemene informatie

a)

I. Auteur: Theo Thijssen

   Titel: Kees de jongen

II. Plaats van uitgave: Amsterdam

    Jaar van uitgave: 2003

    Jaar van eerste uitgave: 1923

III. Aantal pagina's: 352

 

b) Genre: autobiografische roman

c) Samenvatting:

Kees Bakels woont samen met zijn ouders, zijn jongere zusje Truus en zijn jongere broertje Tom in Amsterdam. Zijn ouders hebben een schoenenwinkel. Kees zit in de zesde en de laatste klas van de lagere school. Het gaat goed op school. Kees wordt benoemd tot 'jongen-van-de-bel', hij moet de deur openen voor laatkomers en ouders. Lees wil anders zijn dan de anderen. Als de kinderen op school prijzen mogen kiezen, kiest Kees een schaakspel. Een prijs die nog nooit iemand heeft gekozen. In de loop van het verhaal komt Rosa Overbeek bij Kees in de klas. Ze komt van een rijk instituut en Kees vindt haar al vanaf het eerst moment bijzonder. Hij vindt dat ze samen boven de medeleerlingen uitsteken en fantaseert regelmatig over haar.

Thuis gaat het minder goed. Zijn vader is ernstig ziek en de armoede staat voor de deur. Net als zijn vader weigert Kees de armoede en de ziekte van zijn vader te accepteren. Ondanks de armoede geeft zijn vader Kees een nieuwe atlas en een mooi pak in plaats van een vermaakte oude mantel. De cadeaus zijn een aderlating voor het gezin, maar leven voort als hoogtepunten in de herinnering van Kees. Zijn vader sterft als Kees met zijn broertje en zusje bij een oom en tante is. Op school ontfermt Rosa zich over hem. Ze schudt haar hoofd als de leraar voorstelt om te gaan zingen. Zingen in een klas waarin een jongen zit die net zijn vader heeft begraven, dat gaat toch niet? Kort daarna geeft ze Kees een pen. Kees vlucht ermee zijn fantasie in.

Thuis gaat het na de dood van zijn vader steeds slechter. Ze verhuizen en krijgen een nieuwe kamergenote: juffrouw Dubois. De moeder van Kees begint samen met haar een koffie-en theehandeltje om aan geld te komen. Kees helpt hen door de nieuwe voorraden op te halen. Als de koude winter en hoge stookkosten het gezin verder de armoede in drijven, accepteert Kees de neergaande lijn. Hij besluit een baas te gaan zoeken en de school te verlaten. Zijn moeder gelooft hem eerst niet, maar is hem later vooral dankbaar.

In de slotscène van het boek ontmoeten Kees en Rosa elkaar. Op aandringen van Rosa, die merkt dat hij ergens mee zit, vertelt Kees dat hij gaat werken. Rosa kust hem op zijn wang en vlucht dan weg. Kees voelt zich zielsgelukkig.

2. Verwachtingen

 

Ik ben dit boek gaan lezen omdat een vriendin mij erop wees en zei dat er 'plat' gepraat werd. Wij waren namelijk samen op zoek gegaan naar boeken om een verslag over te maken. Toen had ik de eerste bladzijde gelezen en viel mij inderdaad de spreektaal op en wilde ik verder lezen. Ik verwachtte dat het een grappig en luchtig boek zou worden omdat de gedachten van een kleine jongen zijn beschreven, kinderen hebben namelijk een vermakelijke fantasie. 

 3. Motieven en thema

 

Het motief van dit boek zit vooral in de fantasie van Kees Bakels, het hele boek is gebaseerd op zijn fantasie. Er is een kleine gebeurtenis die op zichzelf niets zou betekenen, maar Kees heeft er meteen een onwerkelijk verhaal bij dat zich in zijn hoofd afspeelt, waardoor het ineens een hele belangrijke gebeurtenis is. Zo denkt hij dat andere mensen zien dat hij bijzonder en beter is dan de rest van de kinderen van zijn leeftijd, dat iedereen naar hem opkijkt en hij de held zal worden van op zijn minst het hele dorp. In dit boek wordt ook veel gesproken over het gevoel van Kees voor Rosa Overbeek. Het gevoel van kinderlijke kalverliefde.

De rode draad door dit verhaal is de fantasie die kinderen kunnen hebben. Iedereen had vroeger ook fantasieën die op die van Kees leken.

4. Beoordeling

 

De schrijfstijl vond ik fijn om te lezen en heel gemakkelijk te begrijpen. Het dialect was ook redelijk herkenbaar, want in deze omgeving heb je veel mensen die op deze manier praten.

Citaat (pagina 175):

"Moe stond 'm al op te wachten in de winkel.

'Zo, da's gauw terug. Hoefde je - hoefde je niet door naar oom Dirk?'

Kees gaf z'n brief.

'Nee moe, ik geloof wel... enfin, ze waren héél aardig, nog een koekie ook gehad, en zondag komen ze eten...'

'Zo, waren ze zó? En zeien ze verder niks?'

'Niks hoor, ik moest even wachten en een kopje thee drinken, onderhand dat opa in de achterkamer de envelop in orde maakte, hè. Ma'k nog op straat?'

'Ja hoor, ga maar spelen.'

Hij zag wel hoe blij z'n moeder was. Toch maar goed dat-ie niet brutaal was geweest. Kijken waar de jongens zaten..."

Situaties:

De gebruikte personages zijn doorsnee mensen voor die tijd en zij zitten dus ook met problemen zoals die toen gebruikelijk waren. Ze hebben het niet breed en kampen met ziekten en de dood. Kees gaat van school, zodat hij kan gaan werken en kan voorzien in de kost. Ook komt er iemand bij hen in huis wonen, die huur betaalt zodat er geld binnenkomt.

Tijd en vertelperspectief:

Het hele boek heeft een tijdsbestek van ongeveer een half jaar en is geschreven in de derde persoon enkelvoud. In de eerste helft is de vader van Kees ziek. De 'weg' naar zijn vaders dood zoals Kees daarmee omgaat wordt beschreven in dit gedeelte. In de tweede helft gaat het met de familie door de armoede slechter, maar Kees denkt verliefd aan Rosa en hoe hij met een heldhaftige daad zijn familie weer welvarend maakt.

5. Eindoordeel

 

Dit vond ik een geweldig boek, het was geen zware kost, maar er werden wel heftige onderwerpen beschreven die door deze schrijfstijl een kinderlijk uiterlijk kregen:

 

Citaat (pagina 225)

'Wou u drinken ofzo?'

Pa knikt zonder spreken; hij had weer die rare grote ogen.

`'k Zal moe waarschuwen,' zei Kees.

Nog één keer keek hij het bed in. Z'n vader maakte een jongensachtige groetbeweging met z'n hand en Kees wuifde terug, ineens bijna vrolijk door vaders gebaar. Hij liep naar de keuken, waar moe aan de gootsteen stond. En z'n stem was alledaags en zakelijk, alsof alles in huis gewoon was: 'Moe, of u wat te drinken heeft voor pa.'" 

Ik herkende ook wel veel van toen ik klein was, dat je graag iets beter wilde zijn dan de andere kinderen en dat wilde je dan vooral aan je ouders laten merken. Dat Kees verliefd werd op Rosa Overbeek vond ik ook heel leuk, het gaf nog net een extra speels trekje aan het hele verhaal.

 

Citaat (pagina 192)

"Kees voelde alle gevaar geweken. Rits, streep onder de derde, hij begon óók aan de vierde. Natuurlijk haalde-n-ie Van Dam in. Als er tenminste niet gebeld werd; want dát zou schelen.

Gelukkig werd er niet gebeld en ongestoord kon Kees de cijfertjes op z'n lei blijven gooien. Rekenen was toch een fijn vak... rits, streep; optellen; rang, rang de boogjes; delen... Als-ie 'm af had, niks zeggen aan Van Dam. Van Dam zei tegen hém toch ook niets? Vooruit maar.

En Kees rekende, rekende. Zijn griffel riktikte als een klein nijdig machientje. Maar toch, schemerachtig vóór zich, bleef Kees gestadig de kleine beweginkjes zien van Rosa's haar.

Dáár moest-ie nog aanwennen, dat ze altijd zo vlak voor hem zou zitten, elke dag..."

Oorpronkelijk had ik verwacht dat het een luchtig verhaal zou zijn, maar er komen hele zware onderwerpen aan bod, die door kinderlijke ogen worden gezien. Dat vond ik erg leuk om zo te lezen. Er komen veel aspecten van die tijd naar voren en samen met het dialect en Kees zijn gedachten werden de gelezen problemen als de gewoonste zaken van de dag.

6. Lijst van gebruikte bronnen

 

- Leonie de Gier, 'Leesverslag Kees de jongen (Theo Thijssen), internet, mei 2003, http://www.havovwo.nl/vwo/vne/bove/kees%20de%20jongen.pdf

- Website met boekverslagen door meerdere auteurs gemaakt, 'Kees de jongen', internet, 20 oktober 2011,

http://www.boekverslag.nl/Verslag/Kees+de+jongen/