Klas 5: Leesverslag Oeroeg (Hella S. Haasse)

1. Algemene informatie 

a)

I. Auteur: Hella S. Haasse

   Titel: Oeroeg

II. Plaats van uitgave: Amsterdam

    Jaar van uitgave: 2011

    Jaar van eerste uitgave: 1948

III. Aantal pagina's: 110

 

b) Genre: roman

 

c) Samenvatting:

 

De ik-figuur is de zoon van een Nederlandse plantersfamilie die een onderneming beheren in Kebon Djati. Hij groeit op met Oeroeg de zoon van een inlands echtpaar wat op de onderneming werkt. Wanneer de ik-persoon dreigt te verdrinken word hij door de vader van Oeroeg gered. Helaas sterft de vader van Oeroeg zelf bij deze reddingspoging. De vader van de ik-persoon zorgt daarom dat Oeroeg een goede opleiding krijgt. Wanneer de ouders van de ik-persoon gaan scheiden komt de ik-persoon in het pension van de vrijgezelle Lida te wonen in Soekaboemi. Al snel komt Oeroeg ook bij hen wonen. Lida heeft een zwak voor Oeroeg en besluit zijn vervolgopleiding te betalen. Wanneer de ik-persoon in Batavia naar de HBS gaat, verkoopt Lida haar pension en vertrekt met Oeroeg ook naar Batavia. In die periode groeien Oeroeg en de ik-persoon uit elkaar. Oeroeg keert zich tegen de Nederlanders en gaat zich bezighouden met politiek. Na de middelbare school gaat Oeroeg op kosten van Lida voor arts studeren, de ik-persoon vertrekt voor zijn ingenieursopleiding naar Nederland. Na de oorlog keert de ik-persoon terug naar zijn geboorteland. Bij toeval ontmoet hij een inlandse krijger. In hem herkent hij Oeroeg. Oeroeg stuurt hem weg met de woorden dat hij hier niets te zoeken heeft. De ik-figuur wordt zich dan bewust van het feit dat hij de ware Oeroeg nooit heeft gekend. 

2. Verwachtingen

 

Ik ben dit boek gaan lezen, omdat het in de klas was opgenoemd als mogelijk boek om te lezen voor je lijst. Het boek had ook niet heel veel pagina's en het was een cadeautje voor scholieren geweest ter gelegenheid van de actie Nederland Leest, dus ik had het thuis liggen. 

Mijn verwachtingen waren redelijk vaag voordat ik ging lezen, omdat ik niet wist waar Oeroeg op sloeg. Ik kende het 'woord' niet, dus ik was er niet op gekomen dat het een naam zou zijn van een persoon. Ik kende de schrijfster ook niet, dus wat voor soort stijl ik kon verwachten, had ik ook geen idee van. 

 

3. Motieven en thema

 

In dit boek zaten verschillende motieven. Het meest duidelijke motief dat naar voren kwam waren de cultuurverschillen. De schrijfster liet duidelijk in het boek zien dat je voordeel of nadeel had van waar je geboren was. De ik-persoon is hier duidelijk degene die het goed heeft getroffen en kan daardoor ook minder inzien dat Oeroeg het eigenlijk heel moeilijk heeft.

Een ander motief was ook het terughalen van de 'goede' oude tijd, toen de ik-persoon en Oeroeg nog zonder problemen samen konden spelen. Dat is zelfs de drijfveer voor de ik-persoon om terug te keren naar zijn geboorteland. 

 

Het thema van dit boek is dat er tussen mensen onderling altijd verschillen zijn die er niet hoeven te zijn, maar ook niet te verbreken zijn. Oeroeg en de ik-persoon konden namelijk ook niet samen blijven door hun verschillen.

 

4. Beoordeling

 

A: schrijfstijl

 

De schrijfstijl was soms moeilijk om te begrijpen omdat er lange zinnen in zaten met heel veel bijzinnen en een korte hoofdzin. Het probleem was dan om de hoofdzin eruit te halen, maar toch de bijzinnen geconcentreerd te lezen.

Citaat (blz. 5):

"Als ik terugdenk aan mijn kindertijd en mijn jongensjaren, verschijnt zonder uitzondering het beeld van Oeroeg in mij, als was mijn herinnering gelijk aan een van die toverplaatjes die we vroeger plachten te kopen, drie voor een dubbeltje: geelachtig glanzende stukjes met lijm bestreken papier, waarover je met een potlood krassen moest, totdat de verborgen voorstelling aan het daglicht kwam."

 

B: inhoud

Vertelperspectief: 
Hella S. Haasse heeft het hele verhaal vertelt vanuit de ik-persoon, het was heel grappig om aan het einde van het boek erachter te komen dat je heel zijn naam niet wist. Of misschien zelfs wel haar naam, zoals door sommigen gedacht wordt. 

 

Tijd: 

In het boek verstrijkt uitgebreid de jeugd van Oeroeg en de ik-persoon totdat ze een jaar of 17/18 zijn. Daarna vertrekt de ik-persoon naar Europa, totdat hij een volwassen persoon is en terugkeert naar Indië. Daar eindigt het verhaal al na een relatief korte tijd van een paar weken. 

 

5. Eindoordeel

 

 

Ik vond het boek over het algemeen niet heel mooi of aansprekend. Er zaten vrij weinig elementen in die mij boeiden. Ook waren de zinnen naar mijn idee te lang om lekker te kunnen lezen en stonden er per zin teveel overbodige details in die niet relevant waren voor het verdere verhaal.

Citaat (blz. 31):

"Als ik eraan kwam, zag ik Oeroeg al staan in de schaduw van een boom, blootsvoets, maar verder volgens mijn mening fraai gekleed, in een fluwelen broek met padvindersriem en met de zwarte topi van de mohammedaanse jongens op het hoofd. Vaak kochten wij voor een paar centen schelgekleurde lolly's vastgevroren rondom dunne stokjes, zodat je ze kon afzuigen, of wij deden ons in de trein te goed aan een uiterst kleverige lekkernij, pudding met kokossmaak."

 

Het is wel te merken dat de schrijfster veel wist van de cultuur van Indië. Het lezen wordt daardoor weer meer aantrekkelijk, omdat je weet dat alles waar is. Het probleem was daarbij wel weer dat er woorden in voor kwamen die ik totaal niet begreep.

 

Citaat (blz. 95):

"Ze hebben geen wajangpoppen nodig en geen gamelan en geen bijgeloof en doekoens - we leven niet meer in het Rijk van Mataram, en Java hoeft niet te lijken op een prentje van een ansichtkaart voor toeristen."

 

Ik had verwacht dat ik het boek snel uit zou hebben, maar onder andere door de opbouw van de zinnen, de overbodige details en de onbekende woorden, duurde het heel lang en verveelde het verhaal mij. De achterliggende gedachte van de verschillende culturen die niet als gelijkwaardig worden gezien aan elkaar en moeten veranderen, stond mij wel aan. 

6. Lijst van gebruikte bronnen

 

- De boekensalon, boekcommunity, internet, 29 oktober 2011, (http://www.deboekensalon.nl/)

- Scholier (anoniem), 'Boekverslag Hella S. Haasse Oeroeg', internet, 22 januari 2002, (http://www.scholieren.com/boekverslagen/7925)